The Shape of Water

Samen met vriend +D ben ik naar de nieuwste film van Guillermo del Toro, The Shape of Water gegaan. Guillermo del Toro kennen we natuurlijk van films als Crimson Peak, Pan's Labyrinth en de Hellboy-films. Hij maakt altijd sprookjesachtige films met monsters en een hoop engigheid. Verder zien we nog Sally Hawkins (Paddington), Richard Jenkins (Cabin in the Woods, Burn After Reading), Michael Shannon (Revolutionary Road), Octavia Spencer (Snowpiercer) en Doug Jones (Crimson Peak)
The Shape of Water is een typische Guillermo der Toro film, sprookjesachtig, met een monster en een ambigu einde.

Spoilers

Het verhaal begint met de ochtendroutine van Elisa Esposito (Hawkins), een jonge vrouw met een spraakgebrek. Zij werkt in een overheidslaboratorium als schoonmaakster. Het zijn de hoogtijdagen van de Koude Oorlog en de paranoia is enorm. Haar buurman Giles (Jenkins) ontwerpt advertenties en Zelda is haar beste vriendin en collega en is een zwarte vrouw (Spencer). 

Op een dag wordt er iets afgeleverd in het laboratorium door Kolonel Strickland (Shannon). Het blijkt een soort monster (Jones) uit het Amazone gebied te zijn en Strickland en de zijnen willen het onderzoeken om de opbrengsten te kunnen gebruiken in het ruimteprogramma. Ze zijn druk bezig om de Russen de loef af te steken. Die hebben al een hond in de ruimte gebracht (in 1957). Strickland en zijn meerdere, Generaal Hoyt willen het monster onderzoeken en dat gaat op hardhandige wijze. 

Elisa weet contact te leggen met het monster en realiseert zich dat het een intelligent wezen is. Omdat het wezen ook niet kan praten, net als zij, is hun relatie heel gelijkwaardig. Wanneer duidelijk wordt dat Strickland en Hoyt het monster willen ontleden, terwijl het nog leeft (gewoon, omdat het kan), bedenkt Elisa een plan om het wezen te redden. Zij krijgt hierbij hulp van haar buurman Giles, van collega Zelda en van een onderzoeker verbonden aan het laboratorium, die eigenlijk een Russische spion is. 

Elisa weet te ontkomen met het wezen en verbergt het in haar huis. Dat leidt af en toe tot problemen (hij eet de kat van de buurman op), maar ook tot een liefdesrelatie tussen Elisa en het wezen. Het wezen kan echter niet lang buiten zijn element leven, en het is duidelijk dat hij ziek aan het worden is. Hij moet snel terug naar het open water. 

Ondertussen is de verdwijning van het monster natuurlijk niet onopgemerkt gebleven. Strickland zet een enorme zoekactie op gang, maar hij ziet de schoonmaaksters volledig over het hoofd. Hij vindt wel de Russische spion en na enige marteling, laat die vallen dat het de schoonmaaksters waren. 

Het komt tot een confrontatie bij de haven. Elisa en het monster worden neer geschoten door een woedende Strickland. Maar het monster blijkt inderdaad meer gaven te hebben. Hij weet zichzelf te genezen van de kogels, doodt Strickland (eindelijk!) en neemt Elisa mee onder water. Daar transformeert hij haar in een amphibie-wezen net als hijzelf. 

Deze film is een prachtige Horror-Romance. Het verhaal van de toenadering tussen Elisa en het monster is heel lief en schattig in beeld gebracht en komt geloofwaardig over. Maar de horror van de Koude Oorlog en de setting van spionage en paranoia wordt ook realistisch in beeld gebracht. En trouw aan de stijl van Del Toro zitten er ook wat echt onaangename scenes in. 

Het monster wordt bruut gemarteld met een enorm stroominstrument voor vee. Wanneer hij in woede terugslaat en vingers afbijt, geeft dat ook een onaangename, bloederige scene. Zeker wanneer de vingers later weer worden teruggevonden en aangezet bij het slachtoffer. 

Het verhaal achter de romantiek vraagt ook nog wel wat duiding. De setting is de vroege jaren '60, vlak voor de Cubaanse Raketcrisis. Vrouwen, gehandicapten en homoseksuelen (om nog maar niet te spreken over illegale immigranten uit Zuid-Amerika) worden stelselmatig gediscrimineerd. En het geloof in de kennis en kunde van Blanke Mannen wordt overduidelijk gemaakt. 

Strickland is een proto-type van de ideale Amerikaanse man. Blank, succesvol, fysiek imposant en machtig. Maar bij nader inzien is hij eigenlijk een naar en gewelddadig mannetje, heeft een bizar groot stroomwapen voor vee nodig om zijn autoriteit te onderstrepen (werkelijk, zelden zo een opzichtig fallisch instrument gezien). Hij leidt een zeer doorsnee leven met zijn vrouw en twee kinderen. Wanneer hij seks heeft met zijn vrouw, maakt het hem niet veel uit wat zij ervan vindt, hij heeft liever niet dat ze dan geluid maakt en hij houdt zijn bloedende hand (met de weer aangezette vingers, blech) over haar mond. 

Maar Strickland wordt volledig onderuit gehaald door een klein groepje mensen die beduidend lager in aanzien staan omdat ze vrouw, zwart, gehandicapt, homoseksueel of buitenlands zijn. En hij krijgt ze niet te pakken. Zijn gebrek aan daadkracht hier kan zijn hele leven onderuit halen. 

Ergens krijg ik dan toch het gevoel dat de Mexicaanse Guillermo del Toro misschien ook iets wilde vertellen over de huidige toestand in de wereld. 

In ieder geval, een briljante film, gaat dat zeker zien.