Tinker Tailor Soldier Spy

In de vakantie hebben Sander en ik niet alleen Vanity Fair gekeken, maar ook een andere briljante BBC serie, Tinker Tailor Soldier Spy. Naar een boek van John le Carre met Alec Guiness (A New Hope, Lawrence of Arabia) in de hoofdrol. Ook deze film is weer een typische BBC series met top-acteurs, zoals Alec Guinness zelf natuurlijk. Maar de bijrollen werden ook gespeeld door mannen met intense, markante koppen zoals Patrick Stewart (Star Trek, X-Men)! Hij zegt een scene lang niets, maar is vreselijk intimiderend.

Symbolische blanco Matroesjka pop

De serie is geregisseerd door John Irvin (Widow's Peak, Raw Deal) met een hoop bekende koppen, waaronder Ian Richardson (Terry Pratchett's the Hogfather, Brazil), Terence Rigby (Tomorrow Never Dies, The Young Americans) en Michael Aldridge (The Lion, The Witch and the Wardrobe)

Het verhaal is een paar jaar geleden opnieuw verfilmd, dit keer met Gary Oldman, Colin Firth en Benedict Cumberbatch in de hoofdrollen. Die heb ik indertijd ook wel eens gezien en vond ik ook erg leuk om naar te kijken. Vandaar dat ik nu deze serie ook eens wilde zien.

Dit is natuurlijk een van de bekendste spionage verhalen ter wereld, maar toch ga ik er van uit dat niet iedereen het verhaal kent, vandaar:

Spoilers ahoi!

Het verhaal opent in de hoogtijdagen van de Koude Oorlog. De VS en de USSR zijn in een bittere strijd verwikkeld. Groot Brittannië staat natuurlijk aan de kant van het Westen, maar ook tussen Groot Brittannië en de VS is wel enige competitie wie beschikt over de beste informatie over de tegenstander en wie informatie aan wie kan verkopen.

Alec Guinness als George Smiley

George Smiley (Guinness) is een oudere, gepensioneerde spion die weer gevraagd wordt om alsnog onderzoek te doen naar een volledig verkeerd gelopen missie (Operation Testify) in Hongarije, waarbij een Britse spion Prideaux (Bannen) gewond is geraakt, gevangen is genomen en een Hongaars netwerk aan spionnen ook volledig is uitgeschakeld. De Britse spion werd tegen een hoge prijs teruggekocht door de Britten, maar hij was verder onbruikbaar als spion natuurlijk. Hij eindigt als een leraar op een jongensschool (met John Bird uit onder andere In the Red als directeur)

Dit onderzoek moet Smiley in het diepste geheim doen. Hij rapporteert alleen aan de hoogste ambtenaar van de minister verantwoordelijk voor MI6.

Control, het hoofd van MI6, vermoedde dat er een Russische mol in zijn eigen organisatie zat, die Britse geheimen verkocht aan de Russen. Hij zette de missie Operation Testify op, die deze mol te voorschijn moest laten komen. Maar de missie mislukte volledig. In de nasleep daarvan stierf de toch al zieke Control (Knox), werd George gedwongen met pensioen gestuurd, werd de top van MI6 vervangen en werd MI6 ook op een andere manier ingericht.
MI6 laat publiekelijk weten dat Operation Testify de laatste missie was van een oude, zieke en paranoïde man. En dat het mislukken van deze operatie de noodzaak voor een grondige hervorming van MI6 laat zien. Maar niet iedereen vertrouwt het. De nieuwe leiders van MI6 werden ook door Control verdacht als de mogelijke mol. George vertrouwde op het oordeel van Control. En buiten MI6 zijn mensen niet geheel overtuigd van de leiderschapskwaliteiten van de nieuwe leiding...

Spanning! Sensatie! Archiefonderzoek!

George graaft in zijn herinneringen en gaat op onderzoek uit. En hier is te zien dat we kijken naar een serie uit de jaren '70 en niet naar een moderne aflevering van CSI. We kijken naar spannende scenes van George die gesprekken voert met oude spionnen in typische Britse pubs. George leest rapporten en draait bladzijden om. George rapporteert aan zijn opdrachtgever. Het is allemaal vrij traag en langzaam in beeld gebracht. 

Desondanks wordt duidelijk dat er iets vreselijk stonk binnen MI6. De spionnen onder Control (en nu het nieuwe leiderschap van MI6) waren bezig met een andere missie, Operation Witchcraft, waarbij zij juist een mol hadden binnen Moscow Centre (het hoofdkantoor van de USSR Spionagedienst). Deze mol voorzag hen van allerlei informatie, die ze ook weer doorverkochten aan de VS. Maar die informatie was van steeds minder belang geworden. Ook waren allerlei veiligheidsmaatregelen binnen de organisatie stopgezet of niet langer nageleefd. De verklaring daarvoor was dat het was om de Britse mol in de USSR te beschermen, maar George doorzag onmiddellijk dat het ook makkelijk zou zijn voor eventuele verraders binnen MI6. Ook trouwe medewerkers van MI6 die hierover vragen stelden, werden ontslagen. 

Een doodenge Patrick Stewart

Dan duikt er plotseling een vrij onbetrouwbare informant op, Ricky Tarr (Bennett). Hij zoekt direct contact met George en niemand anders. Hij vertelt een gruwelijk verhaal van een affaire met een Russische dame die claimt ook voor Moscow Centre te werken, en vast te zitten in een ongelukkig huwelijk. Zij weet dat er een gerucht de ronde doet in Moscow Centre dat zij een dubbelspel spelen. Een Britse spion is een verrader, maar doet net of hij een mol voor de Britten binnen Moscow Centre is.
Eindelijk heeft George een bewijs dat er iets niet klopt. Dat de vermoedens van Control terecht waren en dat er iets vreselijk mis is met MI6. Dan moet hij echt nader onderzoek doen in de hoogste echelons van MI6. De nieuwe leiders van MI6 zijn niet zuiver op de graat. een complicerende factor hierbij is dat het huwelijk van George en zijn vrouw niet goed is. Zij gaat constant vreemd met iedereen, waaronder de collega's van George. Dus wanneer hij mensen beschuldigt, zal iedereen denken dat het uit wraak is, omdat het een minnaar van zijn vrouw was.

Uiteindelijk, na een hoop gehannes wordt de schuldige gevonden. Het blijkt inderdaad een van de mannen uit de inner circle van MI6 te zijn. Hij wordt gearresteerd en waarschijnlijk uitgeleverd aan de USSR in ruil voor gevangen Britse spionnen. Maar daarbij hadden ze niet op Prideaux gerekend. Deze man heeft persoonlijk geleden onder het verraad van deze spion. Hij is neergeschoten, zijn netwerk is hij kwijtgeraakt, zijn baan en aanzien ook. En hij is nog steeds een getraind spion en moordenaar. Dus de verrader ontloopt zijn gerechte straf niet.

Al met al een behoorlijk deprimerend verhaal over spionage, trouw en verraad en de offers die mensen brengen maar niet gewaardeerd worden. Als je de DVD nog eens te pakken kan krijgen, zeker kijken.